"Het gaat er niet om wat jij weet"

Om meer mensen met beginnende schulden te helpen moeten gemeenten investeren in persoonlijk contact. Dat is een van de belangrijkste aanbevelingen die de Nationale ombudsman eerder aan gemeenten deed. Tegelijkertijd nemen veel mensen met een beginnende schuld geen hulp aan. Hoe overtuig en help je dan mensen die (nog) niet geholpen willen worden? In gesprek met Marc Mulder, ervaringsdeskundige bij Movisie.

In ons onderzoek Hoe eerder, hoe beter benadrukte de Nationale ombudsman dat vroegsignalering gemeenten de mogelijkheid biedt om écht in gesprek te gaan met burgers. Daarom is het cruciaal dat gemeenten met name investeren in persoonlijk contact met mensen.

Er moet vertrouwen ontstaan

Dat onderstreept Marc Mulder. Want alleen door persoonlijk contact kan je vertrouwen opbouwen. "Het is moeilijk om je bloot te geven bij een anoniem persoon. En het is spannend of eng om naar iemand te bellen die je niet kent", vertelt Marc. "Bij vroegsignalering moet vertrouwen ontstaan. Hoe meer iemand ervaart dat een hulpverlener ook een mens is, die vanuit het menszijn luistert. Hoe veiliger en makkelijker het voor iemand is om hulp aan te nemen, of contact te zoeken."

Niet logisch om hulp te zoeken

Persoonlijk contact is ook belangrijk omdat het hebben van een schuld of betalingsachterstand ook persoonlijk is voor mensen. Iets dat schuldeisers, organisaties of hulpverleners kunnen vergeten. Maar het kan voor iemand met een schuld een extra drempel zijn om geen hulp of contact te zoeken. "Mensen zijn vaak bang dat de gemeente een schuld hen persoonlijk aanrekent", vertelt Marc. Daarbij is het vaak helemaal niet natuurlijk of logisch om hulp te zoeken, legt hij uit. "Hulp zoeken betekent vaak toegeven dat je iets niet kan, of dat iets niet lukt. Dat is slecht voor je eigenwaarde en voor je zelfvertrouwen. Dus dat probeer je zo lang mogelijk zelf op te lossen."

Als iemand een betalingsachterstand niet als probleem ervaart, moet je het ook niet zo noemen.

Het gaat er niet om wat jij als buitenstaander weet

Daar komt bij dat veel mensen hun situatie positiever inschatten dan die in werkelijkheid is, vertelt Marc. Dan is het belangrijk om je juist in hun leefwereld te verplaatsen. "Als iemand een betalingsachterstand niet als probleem ervaart, moet je het ook niet zo noemen. Ga dus altijd uit van hoe de persoon met wie je praat kijkt naar dingen. Ook als je zelf al meer weet. Het gaat er namelijk niet om wat jij als buitenstaander zelf weet. Het gaat erom wat de persoon die je wil helpen weet. Wat die persoon denkt, en wat die persoon ervaart."

Geduld hebben

Dat betekent ook dat je soms geduld moet hebben. Marc: "Het kan zijn dat jij weet dat iemand eigenlijk al de schuldsanering in moet. Terwijl die persoon zelf denkt dat er nog andere opties zijn. Dan moet je iemand de kans geven om die te verkennen. Ook als je weet dat die dingen niet genoeg zullen zijn. De persoon die je helpt moet dat zelf beseffen."

Als hulpverlener ben je niet degene die bepaalt wat iemand nodig heeft. Dat doet die persoon zelf.

Inzicht en overzicht geven

Dat betekent ook dat je nooit boven, maar juist naast iemand moet gaan staan. Een belangrijk onderdeel van deze manier van stress-sensitief werken. "De persoon die je wil helpen heeft altijd de regie", onderstreept Marc. "Zolang iemand die stap niet wil nemen, neemt hij die stap niet. Als hulpverlener ben je niet degene die bepaalt wat iemand nodig heeft. Dat doet die persoon zelf. Wat je wel kan doen is overzicht en inzicht geven in de situatie, en iemand keuzes of opties geven die kunnen helpen."

Want juist het verliezen van de regie is drempel voor mensen om hulp of contact te zoeken. "Het idee dat iemand anders bepaalt wat jij kan missen, of wat jouw prioriteiten zijn, maakt dat mensen het spannend vinden om te bellen", legt Marc uit. "Hoe duidelijker het voor iemand is dat jij wil helpen met het zoeken naar een oplossing die bij hen past, hoe makkelijker het voor iemand wordt om contact te zoeken."