Nog steeds leeft bijna een half miljoen Nederlandse huishoudens in armoede, waaronder ook gezinnen met minderjarige kinderen. Ook zzp-huishoudens en niet-Europese huishoudens lopen risico op armoede. De coronamaatregelen en de stijgende energieprijzen treffen met name deze groepen extra hard. Er wordt de komende tijd een flinke stijging verwacht van het aantal mensen dat te maken krijgt met problematische schulden en daarmee met armoede. De overheid is ook nog altijd druk bezig met de gevolgen van de toeslagenaffaire. De Nationale ombudsman monitort de klachtafhandeling hiervan, maar wil ook lessen trekken voor de toekomst. Wat kunnen overheden leren van de compensatietrajecten van de toeslagen- en de Groningse gaswinningschade?
Op de agenda
Schuldhulpverlening voor zelfstandigen
Gemeenten kunnen een toestroom van mensen met geldproblemen en problematische schulden verwachten. Staatssteunmaatregelen kunnen niet voorkomen dat een groot aantal zelfstandigen de afgelopen crisis financieel niet zal overleven. In de zomer van 2021 publiceerde de ombudsman al een Knelpuntenanalyse over de steunmaatregelen. Eerder verschenen over dit onderwerp de rapporten Een open deur en Een open deur – het vervolg. De ombudsman blijft ook in 2022 monitoren hoe gemeenten omgaan met aanvragen van schuldhulpverlening door zelfstandigen.
- Meer informatie over de diverse onderzoeken naar schuldhulpverlening leest u in dit nieuwsbericht.
- Bekijk het laatste rapport 'Zelfstandigen over de drempel' van april 2022.
- Lees ook het digitale magazine 'ZZP'ers en schuldhulpverlening' van juni 2021
Visie op Armoede-gerelateerde problematiek in Caribisch Nederland
Armoede is in Caribisch Nederland een groot probleem. De Nationale ombudsman en de Kinderombudsman publiceerden hierover drie onderzoeken: 65+-ers zonder extra pensioen, jongvolwassenen en alleenstaande ouders en hun kinderen. Op basis van deze drie rapporten brengen de twee ombudsmannen na de zomer van 2022 hun gezamenlijke visie op armoede-gerelateerde problematiek in Caribisch Nederland uit.
- Meer informatie over onderzoek naar armoede onder ouderen, leest u in dit nieuwsbericht.
- Meer informatie over armoede onder jongvolwassenen vindt u in het rapport 'Het maakt uit waar je wieg heeft gestaan'.
- Meer informatie over armoede-gerelateerde problemen bij alleenstaande ouders en hun kinderen, staat in dit nieuwsbericht.
- Afronding gezamenlijke visie op armoede in Caribisch Nederland: najaar 2022.
Aandacht voor sociale minima
De ombudsman ziet dat ongeveer 1 miljoen burgers in Nederland moeten rondkomen van een inkomen op of iets boven het sociaal minimum. Door de coronacrisis dreigt deze groep financieel kwetsbaren groter te worden met name onder jongeren, flexwerkers en zelfstandigen. Juist zij krijgen te maken met de meest ingewikkelde regelingen. De ombudsman wil de problemen agenderen die burgers - die rond het sociaal minimum leven- ervaren met de overheid. Hij heeft daarom drie onderzoeken naar drie verschillende sociale minima ingesteld: de statushouders, jongeren van 18 tot 21 jaar in de bijstand en jongeren met een beperking. De drie deelonderzoeken vormen de basis voor een visie van de Nationale ombudsman op dit onderwerp.
- Het eerste deelonderzoek dat zicht richt op statushouders is afgerond in april 2022. Lees het nieuwsbericht en bekijk het rapport 'Een status met weinig armslag'.
- Het tweede deelonderzoek richt zich op jongeren met een beperking en is afgerond in september 2022. Lees het nieuwsbericht en bekijk het rapport ‘Meedoen zonder beperkingen’.
- Het derde en laatste deelonderzoek richt zich op jongeren van 18 tot 21 jaar in de bijstand en is afgerond in november 2022. Lees het nieuwsbericht en bekijk het document ‘Watertrappelen in de bijstand’.
- Een reflectie van de Nationale ombudsman op de sociale minimaonderzoeken is gepubliceerd in oktober 2022. Lees het nieuwsbericht en bekijk het document ‘Sociale minima in de knel’.
Behoorlijke hersteltrajecten
Wanneer is er sprake van definitief herstel en wanneer is een schadezaak daadwerkelijk naar tevredenheid van de burger of ondernemer afgerond? Om deze vraag te kunnen beantwoorden is het belangrijk te weten hoe de overheid omgaat met burgers en ondernemers, die gedupeerd zijn door het handelen van de overheid. Inmiddels lopen er verschillende grote hersteltrajecten, waarin de overheid meent grote groepen burgers te moeten compenseren. Er zitten grote verschillen tussen deze compensatieregelingen. De vraag is hoe de overheid kan leren van de ervaringen met deze hersteltrajecten. Met name om in de toekomst behoorlijk en naar tevredenheid van burgers en ondernemers te compenseren. De ombudsman wil de komende tijd aandacht besteden aan dit vraagstuk.
- Start onderzoek: najaar 2022.
- Afronding onderzoek: zomer 2023.
