Ombudsvisie participatie
Burgers moeten de kans krijgen om mee te denken en invloed uit te oefenen op besluiten die hen raken. De manier waarop de overheid burgers hierbij betrekt, is voortdurend in ontwikkeling. Denk aan de Wet versterking participatie op decentraal niveau en de Omgevingswet.
Ook zijn er de afgelopen jaren nieuwe vormen van participatie bijgekomen, zoals het uitdaagrecht en burgerinitiatief.
De Nationale ombudsman signaleert dat burgers nog vaak onvoldoende gehoord worden. Ze worden niet goed geïnformeerd, weten niet hoe ze kunnen meedoen of merken dat er uiteindelijk niets met hun inbreng wordt gedaan. Ook lijkt de overheid participatie soms met een verkeerd doel in te zetten. Bijvoorbeeld om draagvlak te creëren voor een plan dat al is vastgesteld.
Goede participatie is essentieel voor het vertrouwen van burgers in de overheid. Daarom ontwikkelt de Nationale ombudsman een Ombudsvisie participatie. Deze visie geeft burgers inzicht in wat zij van de overheid mogen verwachten als het gaat om participatie en stimuleert overheden om participatieprocessen behoorlijk in te richten. Tegelijkertijd helpt het de ombudsman bij het behandelen van klachten over burgerparticipatie.
- Deskresearch: We onderzoeken hoe burgerparticipatie past binnen het bredere werk van de overheid. Daarbij kijken we naar recente ontwikkelingen en naar situaties waarin participatie wel of juist niet wenselijk is. Ook analyseren we klachten van burgers om beter te begrijpen waar zij in de praktijk tegenaan lopen.
- Gesprekken met burgers: We leggen burgers verschillende praktijkvoorbeelden voor waarin participatie een rol speelde. Samen verkennen we hoe goede participatie er uitziet. Daarnaast gaan we in gesprek over hoe zij de ombudsvisie het liefst gepresenteerd zien, zodat die in de praktijk écht bruikbaar is.
- Gesprekken met overheidsinstanties, belangenorganisaties en experts: We spreken professionals over wat zij verstaan onder goede burgerparticipatie en waar volgens hen de grenzen liggen van wat de overheid van burgers mag of kan vragen.
- Analyse: Op basis van alle inzichten ontwikkelen we een ombudsvisie: een praktisch hulpmiddel dat burgers ondersteunt tijdens een participatietraject.
De visie wordt in de eerste helft van 2026 gepubliceerd. Hiermee wil de ombudsman een goede gesprekspartner zijn voor zowel burger als overheid op dit belangrijke onderwerp.