Iedere volwassene in Nederland die zijn zorgpremie niet betaalt, kan door zijn ziektekostenverzekeraar worden aangemeld bij Zorginstituut Nederland. Hij komt dan in de wanbetalersregeling terecht, en moet aan het Zorginstituut een hogere premie betalen. Deze zogenoemde bestuursrechtelijke premie wordt niet in mindering gebracht op de achterstand van de zorgpremie.
Hoewel de wanbetalersregeling oorspronkelijk is bedoeld ter afschrikking van onwillige burgers, bleek bij de evaluatie van deze regeling dat het vooral betalingsonmachtigen zijn die onder de regeling vallen. Juist voor deze groep is het zeer moeilijk om er weer uit te komen.
