Het is avond en op de boulevard van Scheveningen loopt een man in een apenpak. Het is Maurice (niet de echte naam), hij is lid van een stichting die zich inzet voor dieren. Samen met dertig andere leden heeft Maurice een flashmob gedaan en bananen uitgedeeld om aandacht te vragen voor een campagne tegen dierproeven op apen. Ze hebben net onder de luifel van de Scheveningse pier geschuild voor een regenbui en nu delen ze de overgebleven bananen uit, lopend over de boulevard. Dan komen er twee agenten aan.
Er is veel politie, omdat er later die avond een grote vuurwerkshow is. De gemeente heeft met de dierenvrienden afgesproken dat de demonstratie vóór acht uur eindigt en dat de flashmob op één vaste locatie is. De dierenvrienden zouden niet over de boulevard gaan lopen. Maar omdat de flashmob werd verstoord door een hoosbui, besluiten zij om dat toch te doen. Maurice loopt voorop in zijn apenpak. Totdat hij merkt dat de groep stilstaat en de politieagenten met Diana (niet de echte naam) praten, de woordvoerster van de stichting. De agenten zeggen tegen Diana dat ze zich niet aan de gemaakte afspraken houden en direct hun demonstratie moeten beëindigen.
Later dient Maurice een klacht in bij de Nationale ombudsman. Hij vindt dat het recht om te demonstreren is geschonden, doordat de politie de demonstratie beëindigde. De ombudsman onderzoekt de zaak. Mag je zomaar demonstreren? Jazeker, dat mag, het is zelfs een grondrecht. Iedereen mag demonstreren, zonder dat je daarvoor een vergunning nodig hebt. Wel moet je een demonstratie van tevoren aanmelden bij de gemeente, zodat de burgemeester en de politie zich goed kunnen voorbereiden en er afspraken kunnen worden gemaakt.
De dierenvrienden hebben hun demonstratie netjes aangemeld, maar door de regenbui liep de avond anders dan gepland. Toch mocht de politie de demonstratie niet beëindigen. Alleen de burgemeester mag een demonstratie beperken, verbieden of beëindigen en dan alleen om de gezondheid te beschermen, vanwege het verkeer of om wanordelijkheden tegen te gaan. Daarvan was hier geen sprake.
Dit voorbeeld staat niet op zichzelf. Hoewel het grootste deel van de demonstraties goed verloopt, zien we dat burgemeesters en politie het grondrecht om te demonstreren nog te vaak ten onrechte aan banden leggen. Daarom onderzochten we de manier waarop gemeenten en politie met demonstranten omgaan. Eerder deze week concludeerden we in ons onderzoeksrapport dat de overheid terughoudender moet zijn bij het beperken van het demonstratierecht. Burgemeesters en politie moeten zich juist tot het uiterste inspannen om demonstreren mogelijk te maken, over welk onderwerp dan ook.
