Als inwoner kan je invloed hebben op plannen van de gemeente. Zo mag je meedenken over de gemeentebegroting, of een handtekeningactie starten om nieuwe windmolens tegen te houden. Maar informeert de gemeente inwoners ook genoeg over gemeentelijke of provinciale plannen? Vraagt de overheid voldoende naar hun mening? En hebben burgers dan het gevoel dat overheden luisteren? In de gemeente Woerden gingen we op zoek naar de antwoorden.
Het is een grijze dag en het miezert een beetje. Toch is het gezellig druk op het Woerdense Kerkplein dankzij de weekmarkt. Daar komen we Gé en Ria tegen die graag met ons in gesprek gaan.
Ria (68) en Gé (69), gepensioneerd
Gé: “Of ik me bezighoud met het lokale bestuur? Niet echt eigenlijk, daar is mijn vrouw meer in thuis.”
Ria: “Inmiddels een stuk minder, hoor. Ik ging als lid van onze buurtvereniging regelmatig in gesprek met lokale politici. Bijvoorbeeld over zaken die in onze buurt speelden. Maar ik begreep er soms helemaal niets van. Ze zouden dan onze zorgen meenemen in hun plannen, maar daar werd vervolgens niets mee gedaan. Een week later lagen gewoon de oude plannen op tafel. En niemand die er nog op terugkwam.
Als ik met de politici sprak, voelde ik me op zich wel gehoord. Maar uiteindelijk hebben ze ook te maken met de rest van de partij: wat stemt de meerderheid?”
Gé: “Ik vind dat de gemeente te laat én te weinig naar de mening van de burger vraagt. Tijdens een inspraakavond ligt bijna alles al vast. Daardoor is er nauwelijks nog ruimte om invloed uit te oefenen. Aan de andere kant zijn inspraakavonden ook een ‘moetje’: de gemeente neemt niet ineens een ander besluit als 80 mensen tegen een plan zijn. Zo zit democratie niet in elkaar. Burgers stemmen een keer in de vier jaar voor een groep vertegenwoordigers en zij nemen vervolgens de beslissingen.”
“We proberen de buurt altijd te helpen” - Ria
Flyeren
Ria: “Natuurlijk maak ik mij soms nog zorgen over ontwikkelingen in de wijk. Maar zelf een handtekeningactie of ander protest opstarten? Nee, dat doe ik niet. Dat komt ook niet bij me op. Wel proberen we altijd te helpen waar dat kan. Als mijn man en ik achter de bezwaren staan, helpen we bijvoorbeeld graag mee om te flyeren.
We nemen afscheid van Gé en Ria en lopen iets verder het centrum in. Daar komen we Sandrine en haar zoon tegen. Ze hebben net kibbeling gekocht, maar Sandrine maakt graag even tijd voor ons vrij.
Sandrine (48), ziekenhuismedewerker
“Thuis praten we regelmatig over lokale politiek. Maar voel ik me betrokken? Niet echt, eigenlijk. Daar valt nog veel te winnen. De politiek mag burgers en ondernemers best vaker naar hun mening vragen als het gaat om lokale besluitvorming.
Een voorbeeld is de discussie over de parkeertarieven in Woerden. Dat speelde kort na de coronacrisis. De gemeenteraad wilde met dit plan fietsen aanmoedigen. Maar Woerden is al een fietsstad. Veel mensen pakken de fiets naar het centrum voor een kleine boodschap.
“Luister eerst en bepaal dan pas het beleid” - Sandrine
Dit plan zou het centrum van Woerden voor mensen van buitenaf minder aantrekkelijk maken. Slecht nieuws voor de ondernemers. En zij hadden al net een pittige tijd achter de rug. De gemeenteraad had eerder met ze in gesprek moeten gaan, vind ik. Helemaal omdat de ondernemersvereniging enorm actief is. De gemeente had naar ze moeten luisteren en dan pas een beslissing moeten nemen. De tariefsverhoging is inmiddels doorgevoerd.”
Zorgen uitspreken
“Wanneer ik zelf mijn stem zou laten horen? Persoonlijk gaat cultureel centrum Het Klooster me aan het hart. Als de gemeente de subsidies wil verlagen of het centrum zou willen sluiten, dan kom ik waarschijnlijk in actie. Ik zou bijvoorbeeld een brief schrijven waarin ik mijn zorgen uitspreek. Als andere inwoners acties zouden organiseren, dan zou ik mij daarbij aansluiten. Maar zelf een protest opstarten zou ik niet doen, denk ik. Vooral omdat ik daar te weinig tijd voor heb.”
Na ons gesprek vervolgen Sandrine en haar zoon hun weg. Wij besluiten om nog even de markt op te zoeken, die bijna afgelopen is. Daar ontmoeten we Albert.
Albert (80), gepensioneerd
“Ik woon bij een bejaardencentrum waar weinig parkeerplekken beschikbaar zijn. Tot overmaat van ramp werden verschillende parkeerplaatsen aangewezen als oplaadplaats voor elektrische auto’s. Het resultaat: wij, met onze oude autootjes, moesten maar een paar straten verderop parkeren. Maar ook daar zijn te weinig plekken. Het parkeerprobleem werd dus alleen maar groter. Dat vind ik schandalig. Ik vind dat de gemeente ons hier beter bij had moeten betrekken.
“Voor verdere stappen konden we naar het gerechtshof in Arnhem” - Albert
Met een buurman ben ik toen naar de gemeenteraad gestapt. Onze bezwaren hebben we tijdens een hoorzitting uitgesproken. We hadden ons goed voorbereid, maar onze klachten zijn per brief afgewezen. Wilden we verdere stappen ondernemen, dan konden we naar het gerechtshof in Arnhem toe. Daar beginnen we niet aan. Ik weet niet of een instantie als de Nationale ombudsman ons hierbij kan helpen. Dat heb ik nooit opgezocht.”
Niet motiverend
“Deze gebeurtenis motiveert me niet om mezelf uit te spreken over andere problemen in de gemeente. Ik volg het nog een beetje in de media, maar maak me er minder druk over.
Ik heb wel waardering voor mensen die zich wél blijven uitspreken. Al gaan actiegroepen soms te ver. Kijk hoe zij ministers soms ‘ontvangen’ op een werkbezoek. Door die verharding wordt de afstand tussen de politiek en burgers alleen maar groter, landelijk en lokaal.”
Het wordt rustiger in het centrum. We lopen richting het treinstation van Woerden. Daar komen we Bas tegen. Ook hij had zijn twijfels bij laadpalen voor elektrische auto’s.
Bas (22), werkt in de sales
“Als ik in mijn buurt rondkijk, zie ik nog maar weinig elektrische auto’s. Toch plaatste de gemeente kortgeleden meerdere laadpalen in mijn straat. De gemeente kondigde de werkzaamheden per brief aan. Ik vond dat dit besluit ten koste gaat van de parkeergelegenheid, en meerdere buren waren dat met me eens. We hebben daarom een klacht ingediend, maar onze bezwaren kwamen te laat.
“Al die dure woorden zijn toch helemaal niet nodig?” - Bas
Inmiddels probeer ik beter op de hoogte te blijven van wat er speelt in mijn omgeving. Ik lees vaker de lokale media. Nu moet ik er wel bij zeggen dat dit geen dagelijkse bezigheid is, hoor. Maar zijn er binnenkort ineens plannen voor een windmolenpark in de buurt? Dan ben ik nu meteen op de hoogte. Ik woon dan ook wel een informatieavond bij, denk ik.”
Duidelijke taal
“Ik vind het wel interessant om de lokale politiek te volgen. Maar de besluitvorming duurt vaak lang. Zelfs als het om simpele besluiten gaat. Op een bepaald moment haak je daarom af. Wat ook niet helpt, is dat de overheid vaak moeilijke woorden gebruikt. Ik ben zelf best taalvaardig, maar voor sommige mensen is die ambtelijke taal niet te begrijpen. ‘Gebruik duidelijke taal’, denk ik dan. Al die dure woorden zijn toch helemaal niet nodig?”
Bas vervolgt zijn weg en al snel komen we Tjerk tegen. Ook hij gaat graag met ons in gesprek.
Tjerk (52), salesmanager
“Er worden nieuwe woningen in mijn buurt gebouwd. Op zich ben ik daar blij mee, maar ik was liever beter voorbereid op de overlast. Het verkeer loopt soms vast en er is regelmatig geluidsoverlast. Ik ben daarom naar het gemeentehuis gegaan voor meer informatie. De medewerkers beantwoordden mijn vragen daar toen heel duidelijk. Heel fijn dat dit kon.
“Ik probeer tegenwoordig beter op de hoogte te blijven” - Tjerk
De plannen voor deze nieuwe woningen kwamen natuurlijk niet uit de lucht vallen. Waarschijnlijk hebben we één of meerdere brieven ontvangen, maar zijn die ongelezen in de papierbak beland. Ik hield me daar eigenlijk gewoon te weinig mee bezig.
Via huis-aan-huis-bladen probeer ik beter op de hoogte te blijven. Ook kijk ik soms op de gemeentelijke websites. Hierdoor ben ik vast al meer betrokken bij de lokale politiek dan veel mensen om me heen.”
In actie komen
“De meeste mensen laten pas hun stem horen als een plan of besluit van de overheid hen direct raakt, denk ik. Voor mij geldt dat blijkbaar ook. Of ik weer een keer in actie kom? Misschien wel, maar ik zou het dan niet meer alleen willen doen. Liever samen met buurtgenoten. Dan sta je namelijk sterker.
Krijgen we dan het gevoel dat de gemeente onze zorgen niet serieus neemt, dan zou ik het hogerop zoeken. Ik weet dat de Nationale ombudsman in sommige gevallen kan helpen. Al hangt dat natuurlijk ook af van het probleem. Daar zou ik zeker naar informeren.”
Weten wat de Nationale ombudsman voor u kan betekenen?
Heeft u een probleem met de overheid en komt u er samen niet uit? Neem dan contact op met de Nationale ombudsman. Wij onderzoeken of we u kunnen helpen en wat er misgaat. Bel ons gratis op 0800 – 3355 555. Een online klacht indienen kan ook. Wij staan voor u klaar.