Door de hoge inflatie en de stijgende energieprijzen komen steeds meer huishoudens financieel in de knel. Rondkomen wordt steeds lastiger en brengt armoede dichterbij. Wij vragen mensen in Helmond of zij moeite hebben om rond te komen. En weten ze ook of ze recht hebben op toeslagen?
Het is een frisse, natte herfstdag in Helmond. Toch wordt het straatbeeld hier en daar opgefleurd door kleurige paraplu’s. En door Michel, die snel even een visje gaat halen bij de visboer. Ondanks het gure weer maakt hij wat tijd vrij om met ons te praten.
“Mijn energietoeslag heb ik overgemaakt naar de voedselbank” - Michel
Michel, gepensioneerd
“Of ik nog goed rond kan komen? Gelukkig wel, want het wordt voor mensen om mij heen steeds moeilijker. Duurdere boodschappen, hogere stookkosten. En vergeet de stijgende premie voor de zorgverzekering niet. Sommigen eten nog maar één keer in de week warm. Schrijnend, in een land als Nederland.
Geen toeslagen nodig
Mijn vrouw en ik leven van een AOW-uitkering. Een pensioen heb ik niet. Daarnaast krijgen we toeslagen, maar die hebben we eigenlijk niet nodig. We hebben namelijk voldoende spaargeld en zijn schuldenvrij. Alleen wordt daar niet naar gekeken. Een paar maanden geleden kreeg ik bijvoorbeeld € 1.300,- aan energietoeslag. En er volgt nog meer. Dat vind ik vervelend, want veel mensen kunnen dat geld juist wél goed gebruiken.”
“Helaas is het onmogelijk om van de energietoeslagen af te zien. Ook terugstorten is geen optie. Daarom heb ik het geld overgemaakt naar de voedselbank. Zo krijgt het een goede bestemming. Om te voorkomen dat mensen geld ontvangen dat zij niet nodig hebben, zou de overheid meer aan maatwerk moeten doen.”
Michel duikt snel de vishandel in en wij vervolgen onze weg in de winkelstraten van Helmond. Daar komen wij Jannie tegen. Ze wil met ons praten, maar wil vanwege haar privacy niet herkenbaar op de foto.
Jannie, leeft van een uitkering
“Hoofdpijnen, veel slapen en huilen. Mijn financiële situatie heeft veel invloed op mijn gezondheid. Ik leef van een AOW en al mijn kosten blijven stijgen. Niet alleen de boodschappen en energieprijzen, ook andere rekeningen worden steeds duurder. En mijn AOW? Stijgt die mee? Ik heb geen idee. Ieder dubbeltje draai ik om. Gelukkig helpt mijn broer mij regelmatig financieel uit de brand. Zonder hem had ik al in armoede geleefd.
Supermarkt voor sociale minima
Mijn boodschappen koop ik bij Super Sociaal, een supermarkt voor sociale minima in Helmond. De producten zijn daar flink goedkoper. Toch sla ik regelmatig maaltijden over, of eet ik een boterham in plaats van warm. Dat merk ik ook aan mijn lichaam. Ik word minder fit.
Naast de AOW krijg ik automatisch verschillende toeslagen uitgekeerd. Alleen weet ik niet of ik alle toeslagen krijg waar ik recht op heb. Ik kan niet met computers omgaan, en alles gaat online. Ook daar word ik bij geholpen door mijn broer en zwager. Want krijg ik het niet automatisch gestort, dan ga ik er ook niet naar op zoek. Ik vind dat lastig om uit te zoeken. En er is vast iemand die het moeilijker heeft dan ik, denk ik dan. Dan maar geen hulp.”
We nemen afscheid van Jannie en lopen verder. Daar komen we Lisanne en haar moeder tegen.
“De overheid moet beter naar persoonlijke situaties kijken” - Lisanne
Lisanne, student communicatie
“Met mijn studielening en bijbaantje kan ik goed rondkomen. Al moet ik aan het einde van de maand toch vaak wat rustiger aan doen. Dan let ik nog beter op de prijs van boodschappen. Ik kijk soms ook rond naar een bijbaan die beter verdient, zodat ik wat extra geld kan verdienen.
Ik weet niet of mensen in mijn omgeving het financieel moeilijk hebben. Eerlijk gezegd praten we daar ook niet over. Maar het lijkt me duidelijk dat steeds meer mensen in de financiële problemen komen door de stijgende kosten.
Zonder huurtoeslag geen woning
De overheid biedt gelukkig veel hulploketten en heeft verschillende steunmaatregelen. Dat is fijn, want zonder huurtoeslag zou ik zelf bijvoorbeeld niet in mijn huidige woning kunnen blijven.
Toch vind ik dat de overheid beter naar de persoonlijke situaties moet kijken. Veel mensen ontvangen namelijk toeslagen of uitkeringen die zij niet nodig hebben. Daardoor blijft er minder geld over voor mensen die wél in de problemen zitten. Dat vind ik lastig om te zien.”
We lopen verder door de winkelstraat, waar het weer guurder wordt. Toch zien we Sofie het centrum in fietsen. Ziet zij de armoede toenemen?
Sofie, pedagogisch medewerker
“Ik hoor regelmatig verhalen over ouders die het financieel moeilijk hebben. Op de schoollocatie waar ik werk spelen die problemen niet echt. Wel op een andere basisschool in de omgeving. Dat de Nationale ombudsman onderzoek naar armoede doet, vind ik goed. Iedereen zou zich meer bewust moeten zijn van dit probleem. Verder vind ik dat kinderen nooit last van armoede mogen ondervinden, maar helaas is dat toch vaak het geval.
“Mijn dochter van vijf leert op speelse wijze over armoede” - Sofie
Om die reden wil ik ook zelf mijn steentje bijdragen. Op mijn school heb ik bijvoorbeeld een kledinginzamelactie georganiseerd. Ook mijn dochter van vijf neem ik daar op speelse wijze in mee. Met haar verjaardag pakken we dan haar oude speelgoed in met cadeaupapier en doneren dit aan een goed doel. Kleding die niet meer past, brengen we samen weg. Zij komt niets tekort, maar ze moet weten dat niet iedereen het zo goed heeft als zij.
Kosten in de hand houden
In ons gezin zorgen de stijgende kosten niet voor financiële problemen. Wel nemen we maatregelen om de kosten in de hand te houden. Bijvoorbeeld door onze woning te verduurzamen. Mijn man heeft een eigen bedrijf, in een sector die op dit moment enorm goed draait. Zelf werk ik in het onderwijs. Daar is altijd werk in te vinden. Maar financiële problemen kunnen iedereen overkomen. Mocht ons dat gebeuren, dan zullen we vast de juiste hulploketten vinden.”
Sofie fietst verder en al snel lopen we Sjef tegen het lijf. Hij heeft net zijn auto naar de garage gebracht en is onderweg naar huis. Toch heeft hij tijd voor een praatje.
Sjef, stratenmaker in de WIA
“We hebben twee inkomens – mijn vrouw werkt en ik heb sinds mei van dit jaar een WIA-uitkering. Hiermee komen we samen prima rond. We wonen goedkoop en ons vaste energiecontract loopt nog een jaar door. Voorlopig redden we het dus wel. De energietoeslagen van € 190,- zien we als een extraatje.
Wel zien we dat mijn schoonvader steeds moeilijker rondkomt. Zijn energierekening schoot omhoog: van € 200,- naar € 496,- per maand. Dat maandbedrag is inmiddels wel weer iets verlaagd. Mijn schoonvader houdt door alle kostenstijgingen tegenwoordig maar een paar tientjes per maand over. Gelukkig heeft hij wel spaargeld en is armoede nog ver weg.
Hulp bij de financiën
Mijn schoonzus helpt hem bij zijn financiën, bijvoorbeeld met het aanvragen van toeslagen. Ik kan hem daar niet bij helpen, omdat steeds meer digitaal wordt geregeld. Daar ben ik niet echt in thuis. Ook vind ik het systeem onduidelijk. Er zijn tientallen regelingen, maar waarschijnlijk weten veel mensen niet waar ze recht op hebben. Het zou misschien helpen als mensen daar automatisch bericht over krijgen. Dat zou toch mogelijk moeten zijn?”
Sociale minima
De Nationale ombudsman vindt dat iedereen mee moet kunnen doen in de samenleving. Dat betekent dat de overheid moet zorgen dat mensen met hun inkomsten niet onder het sociaal minimum zakken. Daarom doet de Nationale ombudsman veel onderzoek naar de knelpunten waar sociale minima tegenaanlopen. Wij wijzen overheidsinstanties actief op verbeteringen die zij hiervoor kunnen doorvoeren.
Weten wat de Nationale ombudsman voor u kan betekenen?
Heeft u een probleem met de overheid en komt u er samen niet uit? Neem dan contact op met de Nationale ombudsman. Wij onderzoeken of we u kunnen helpen en wat er misgaat. Bel ons gratis op 0800 – 3355 555. Een online klacht indienen kan ook. Wij staan voor u klaar.
