Met een goed gesprek kun je veel bereiken. Pas kwam ik in mijn praktijk een treffend voorbeeld tegen. Jos* heeft een groot hotel-restaurant vlak bij de grens met Duitsland. Hij heeft veel personeel, waaronder Anis*. Anis werkt al twee jaar als afwasser in de keuken. Jos is erg tevreden over hem. Anis is grensarbeider, hij woont in Duitsland en werkt in Nederland. Hij heeft een Tunesisch paspoort, maar heeft al twee jaar een sticker in zijn paspoort dat hij geen werkvergunning nodig heeft. Deze sticker wordt elk half jaar verlengd.
Op een dag komt de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) erachter dat ze een fout heeft gemaakt. Anis heeft ten onrechte al twee jaar die sticker. Hij heeft wel een werkvergunning nodig, maar die krijgt hij niet. Houdt Jos hem in dienst, dan riskeert hij een boete van €8000. Jos is boos op de IND, omdat hij zo gedwongen wordt om Anis op staande voet ontslaan. Hij vindt dat vreselijk voor Anis, die er niets aan kan doen. En zelf raakt hij een betrouwbare en hardwerkende medewerker kwijt.
Hij vraagt de IND of er een mouw aan te passen is, maar dat doet de IND niet. De IND zegt: 'als u een illegaal in dienst heeft, dat riskeert u de boete'. En de vraag van Jos om schadevergoeding, daar wil de IND al helemaal niet over praten.
Ik snap zowel het standpunt van Jos als dat van de IND. Jos en Anis gingen er vanuit dat geen werkvergunning nodig was vanwege die sticker in het paspoort van Anis. Maar ik begrijp ook waarom de IND de fout herstelt. Juist bij laaggeschoolde banen kan de IND geen uitzondering maken, er zijn in Nederland genoeg mensen te vinden die kunnen afwassen. Ik probeer met bemiddeling om tot een oplossing te komen, maar beide partijen blijven lijnrecht tegenover elkaar staan. De minister volhardt in de weigering van schadevergoeding.
Ondanks die harde standpunten vind ik het toch beter dat het ministerie en Jos er samen uit komen. En dan blijkt een positief gesprek toch mogelijk. De IND erkent dat er administratief een en ander is misgegaan en dat het slordig was dat Anis jarenlang een sticker in zijn paspoort en daarom geen werkvergunning nodig was. Op die manier zijn onjuiste verwachtingen ontstaan en de IND is ernstig te kort geschoten. De IND vraagt Jos ten slotte wat voor schadevergoeding hij in gedachten heeft. En dan krijgt deze zaak een opmerkelijke draai.
Voor Jos is de kous hiermee af. Nu de IND de fouten heeft erkend en hem excuses heeft aangeboden, ziet hij af van schadevergoeding. Ik vind dit een mooi voorbeeld van wijs met elkaar omgaan. Geld is niet altijd de beste oplossing om een conflict bij te leggen. De beste oplossing is het goede gesprek waarin elkaars belangen over en weer worden erkend en waar zo nodig excuses worden aangeboden. In mijn ideale wereld gaat iedereen bij conflicten met elkaar om zoals de IND en Jos.
*om privacyredenen zijn de namen veranderd
De persoon op de foto is niet de persoon uit deze column