Het lijkt voor burgers moeilijker om hun recht te halen. Mogelijkheden voor rechtsbijstand worden herzien, de druk op de rechterlijke procedures neemt toe en wachttijden lopen op. De Nationale ombudsman constateert dat burgers niet altijd op de hoogte zijn van hun opties en dat ze soms onvoldoende informatie krijgen over de gevolgen van bepaalde procedures.
Reden om breder naar toegang tot recht te kijken. Gericht op drie aspecten: de laagdrempelige toegang tot informatie en advies voor rechtzoekenden, als onderdeel van de herziening van het stelsel gefinancierde rechtsbijstand. De informatieverstrekking aan verdachte burgers rondom strafbeschikkingen als ook rondom sepots.
De drie onderwerpen:
De laagdrempelige toegang tot informatie en advies voor rechtzoekenden, als onderdeel van de herziening van het stelsel gefinancierde rechtsbijstand
Minister Dekker voor Rechtsbescherming (J&V) is bezig met een herziening van het stelsel van de gefinancierde rechtsbijstand. De gedachte is dat niet altijd een juridische procedure nodig is om het conflict te beslechten. Sommige problemen zijn in de kern niet juridisch of kunnen zonder een rechter worden opgelost. Het perspectief van de rechtzoekende moet centraal staan. Een onderdeel van de herziening is het creëren van laagdrempelige toegang tot informatie en advies. Het Ministerie van J&V heeft de Nationale ombudsman benaderd om in dat kader van gedachten te wisselen. Voor ons is het belangrijk om het burgerperspectief in een vroeg stadium in te brengen bij de planvorming.
Informatieverstrekking aan verdachte burgers rondom strafbeschikkingen
Sinds 2008 mag het Openbaar Ministerie (OM) zonder tussenkomst van een rechter strafbeschikkingen opleggen voor misdrijven met een maximumstraf van zes jaar. Denk aan boetes, taakstraffen, gebiedsverboden enz. Eind 2018 was er veel aandacht voor de kwaliteit van de strafbeschikkingen. Minister Grapperhaus van J&V heeft de Tweede Kamer toegezegd verbeteringen aan te brengen in de begrijpelijkheid van de strafbeschikking en informatievoorziening aan de burger. Het OM mag geen celstraffen opleggen, maar een strafbeschikking leidt meestal wel tot een strafblad. Met dit onderzoek wil de ombudsman duidelijk krijgen welke informatie voor burgers beschikbaar is. En wat er verder nodig is voor een - minder zelfredzame - burger om een strafbeschikking daadwerkelijk te begrijpen. Hoe hij bij de rechter komt als hij het niet eens is met de strafbeschikking. En hoe hij een goede beslissing kan nemen óf dat wel een verstandige stap is.
Informatieverstrekking aan verdachte burgers rondom sepots
Een onderwerp waarover de Nationale ombudsman structureel klachten ontvangt is het sepot, een beslissing van het OM om een verdachte niet te vervolgen. Ook krijgen we klachten over de gevolgen van een bepaalde sepotcode voor het dagelijks leven van de burger. Een sepotcode kan namelijk op je strafblad komen. Bij dit onderwerp gaat het erom dat de informatiepositie en het handelingsperspectief van de verdachte voldoende gewaarborgd zijn. We willen inzicht krijgen in de knelpunten en de eventuele oplossingen daarvoor.
Dit onderzoek staat op onze Ombudsagenda en valt onder het thema 'Bescherming van rechten'. Afronding is naar verwachting in het najaar van 2019.
