Verzoekers hebben een fitnesscentrum in Neede, waar ook ouderenfitness en revalidatie wordt verzorgd. Neede is een van de dorpskernen van de gemeente Berkelland, één van grootste plattelandsgemeenten van Nederland. Zoals in meer van deze gemeenten neemt de bevolking gestaag af en neemt de vergrijzing toe.
Mede vanwege de noodzakelijke bezuinigingen zocht de gemeente al geruime tijd naar mogelijkheden om de exploitatie van het sportcomplex in Neede en de gemeentelijke zwembaden over te dragen. In 2005 sloot de gemeente een overeenkomst met een ondernemer die aangaf in het sportcomplex een fitnesscentrum te beginnen. Verzoekers en andere sportondernemers maakten daartegen bezwaar omdat de gemeente bijdroeg in de exploitatietekorten en niet helder was of een tekort bij het fitnesscentrum ook ten laste van de gemeente kwam. Volgens de exploitatieovereenkomst was dat laatste uitgesloten. De klacht die verzoekers vervolgens bij de Nationale ombudsman indienden leidden tot een rapport, met de conclusie dat de gemeente onvoldoende had toegezien op de naleving van voorwaarden in de overeenkomst omdat was gebleken van financiële dekking voor het fitnesscentrum uit de gemeentelijke bijdrage in het exploitatietekort (rapport 2019/089),
Op 2 maart 2013 besloot de gemeenteraad tot verkoop van het sportcomplex en de zwembaden voor € 1, met de toezegging van een jaarlijkse bijdrage in de exploitatietekorten. Ook deze nieuwe ondernemer gaf te kennen dat hij fitness zou gaan aanbieden.
Verzoekers klagen erover dat de gemeente onvoldoende rekening heeft gehouden met hun belangen, waardoor hun voorbestaan wordt bedreigd en de balans in de noodzakelijke basisvoorzieningen in de dorpsgemeenschappen wordt verstoord.
De Nationale ombudsman overwoog dat de gemeente voor een lastige keuze stond. Enerzijds de noodzaak tot vermindering van de lastendruk en anderzijds de noodzaak tot ondersteuning van activiteiten van maatschappelijk belang, zoals sporten en zwemmen.
Het is aannemelijk dat de symbolische vraagprijs en de bijdrage in de exploitatietekorten een onmisbare voorwaarde vormden voor de betrokken ondernemer om de overeenkomst aan te gaan. Daardoor is het aanbod van activiteiten van maatschappelijk belang voor langere tijd gegarandeerd.
De gemeente had echter de betrokken ondernemers veel eerder moeten betrekken bij een initiatief tot samenwerking van de exploitant van het sportcomplex. Een haalbaarheidsonderzoek had uitgewezen dat de vestiging van de nieuwe exploitant ingrijpende gevolgen kon hebben voor hun toekomst als ondernemer en de dienstverlening aan de inwoners van de dorpen. Dat is niet gebeurd en zijn verzoekers voor een voldongen feit gesteld. Dat is jammer want via vroegtijdig overleg had een voor allen aanvaardbare afspraak gemaakt kunnen worden.
De Nationale ombudsman oordeelde de klacht gegrond, wegens strijd met het redelijkheidsvereiste.
